شایع ترین اختلالات روان شناسی
گاهی جهت اشاره به اختلافات روان شناسی، از واژه های اختلافات روانی، روانپزشکی و ران شناختی استفاده می شود.
به الگوهای رفتاری یا علائم روان شناختی که روی جوانب مختلف زندگی تاثیر می گذارد، اختلال روانی می گویند. این اختلالات برای فردی که آن را تجربه می کند اضطراب آور می باشد.
فهرستی که در ادامه آمده اگرچه جامع نیست اما شامل بعضی از اصلی ترین دسته های اختلالات روانی می شود که در راهنمای آماری و شناختی اختلالات روانی (DSM) ذکر شده است. DSM یکی از رایج ترین نظام ها برای دسته بندی اختلالات روانی و ارائه ی معیارهای استاندارد تشخیص می باشد.
اختلالات رشدی عصبی
اصولا این اختلالات دردوران نوزادی، کودکی یا بلوغ تشخیص داده می شود و شامل موارد زیر است:
ناتوانی ذهنی
این وضعیت که اختلال رشدی ذهنی هم خوانده می شود، قبلا عقب ماندگی ذهنی نام داشت. این نوع اختلال رشد قبل از ۱۸ سالگی رخ می دهد و محدودیت هایی در عملکرد ذهنی و رفتار سازشی فرد ایجاد می کند.
محدودیت های عملکرد ذهنی اغلب از طریق آزمون هوش مشخص می شود. اگر امتیاز آی کیو زیر ۷۰ باشد، فرد با محدودیت هایی روبه روست. به مهارت های عملی و روزمره، مانند مراقبت از خود، تعامل اجتماعی و مهارت های زندگی، رفتار سازشی گفته می شود.
تاخیر تکاملی کلی
این نوع اختلال رشد مربوط به کودکان زیر 5 سال بوده و شامل اختلالات در عملکردهای شناختی،گفتار، زبان و مهارت های حرکتی کودکان است. در مورد کودکانی که سنشان برای تست آی کیو کم است، این علایم به عنوان یک تشخیص موقت می باشند. به محض ورود کودک به سن مناسب آزمایش آی کیو، می توان ناتوانی ذهنی او را تشخیص داد.
اختلال ارتباطی
این اختلالات روی توانایی استفاده، درک یا تشخیص زبان و گفتار تاثیر میگذارد. اختلالات ارتباطی کودکان به دو دسته کلی اختلالات زبان و اختلالات گفتار تقسیم بندی می شوند.
در دسته اختلالات گفتار می توان به اختلال در تلفظ صحیح کلمات و اختلال در روان صحبت کردن اشاره نمود.
در اختلالات زبانی، اختلال در درک مطلب و استفاده از جنبه های ارتباطی کلامی یا نوشتاری و یا سایر سیستم های سمبولیک برای برقراری ارتباط مطرح می باشد که می تواند شامل اشکال در فرم، محتوی و یا عملکرد زبان باشد. در دسته اختلالات زبانی می توان لالی انتخابی (Selective Mutism) را نیز جای داد.
اختلال دوقطبی
از طریق دگرگون شدن خلق وخو و تغییر در فعالیت و سطح انرژی قابل تشخیص است. اغلب در این اختلال، فرد نوساناتی بین روحیهی بالا و دورههای افسردگی تجربه می کند. اختلال دوقطبی موجب بروز دوره های رفتاری متفاوت در فرد می شود. دوره شیدایی و دوره افسردگی.
دوره شیدایی زمانی است که فرد خلق وخوی بسیار فعالی دارد و دوره افسردگی زمانی است که فرد به شدت آرام و افسرده به نظر می رسد. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است در مدیریت رفتارهای روزانه خود در مدرسه و یا محل کار و هم چنین حفظ روابط عاطفی خود مشکل داشته باشند.
شیدایی
شیدایی یکی از حالات اختلالات روان شناسی است. وضعیتی که فرد در آن احساس سرخوشی و زودرنج بودن دارد و میزان انرژی و فعالیت او بیشتر می شود. از جمله ویژگی های دوره ی شیدایی می توان به احساس حواس پرتی، زودرنجی و اعتماد به نفس بالا اشاره کرد. افرادی که شیدایی را تجربه می کنند، بیشتر مستعد انجام دادن فعالیت هایی هستند که ممکن است پیامد بلند مدت منفی داشته باشد (مثل شرط بندی و خریدهای یهویی)
دوره افسردگی
در این حالت فرد احساس افسردگی یا غم می کند و علاقهای به انجام هیچگونه فعالیت ندارد. همین طور شامل احساس گناه، خستگی یا کج خلقی است. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی حین دوره ی افسردگی علاقه ی خود به انجام فعالیت هایی را که قبلا برایشان جذاب بود از دست می دهند، دچار اختلال در خواب می شوند و حتی به خودکشی فکر می کنند.
اختلال اضطراب
مواردی از قبیل ترس دائم و بیش از حد، نگرانی، اضطراب و اختلالات رفتاری مربوط به آن، جزو علائم اختلال اضطراب است. ترس شامل واکنش عاطفی به تهدید است، خواه این تهدید واقعی باشد خواه ذهنی. اضطراب یعنی انتظار برای بروز تهدید در آینده. انواع اختلال اضطراب عبارت است از:
ترس از مکان های شلوغ
اختلال اضطراب اجتماعی
اختلال عصبی
اختلال اضطراب جدایی